Dziecko z doświadczeniem migracji w szkole

Przybywając do nowego kraju ludzie doświadczają odmienności kulturowej w wielu sytuacjach życiowych – w urzędzie, restauracji, sklepie, gabinecie lekarskim. Dla dzieci i młodzieży, a także ich rodzin, bardzo istotną rolę w integracji kulturowej odgrywa szkoła. To miejsce, w którym spędzają znaczną część czasu - zdobywają wiedzę i doświadczenie, wzbogacają zasób słownictwa, a także nawiązują relacje z rówieśnikami i osobami dorosłymi. Biorąc pod uwagę wszystkie te czynniki zwiększająca się z roku na rok liczba uczniów z doświadczeniem migracji stanowi wyzwanie dla współczesnej szkoły i systemu edukacji. Pojawiają się ważne pytania, na które stale poszukuje się satysfakcjonującej odpowiedzi:

• Co dla szkoły oznacza obecność uczniów z różnych odmiennych kultur i jakie są tego konsekwencje w klasie?
• Jakie trudności mogą pojawić się w szkole, do której uczęszcza uczeń z innego kręgu kulturowego? 
• Jak pracować z uczniami, gdy w klasie znajdzie się dziecko z doświadczeniem migracji?

Odpowiadając na powyższe pytania należy wziąć pod uwagę czynniki, które mają znaczący wpływ na sytuację dzieci reprezentujących odmienną kulturę. Są to m.in. poziom znajomości języka polskiego, różnice między systemem edukacji w Polsce i kraju pochodzenia, status prawny dziecka i jego rodziny oraz uwarunkowania psychologiczne i rozwojowe danego dziecka. Duże znaczenia ma także zachodzący proces adaptacji kulturowej oraz kompetencje nauczycieli i ich umiejętności w zakresie pracy z klasą wielokulturową. 

Zgodnie z obowiązującymi przepisami poziom znajomości języka polskiego nie jest warunkiem przyjęcia ucznia cudzoziemskiego do polskiej szkoły. Często zdarzają się sytuacje, w których dziecko już kilka dni po przyjeździe do Polski dołącza do szkoły nie znając ani słowa w języku, w którym rozpoczyna naukę. Jest to wyzwanie zarówno dla dziecka i jego opiekunów, ale także nauczycieli i wychowawców. Dla uczniów tych oznacza to przede wszystkim nierozumienie treści przekazywanych w trakcie lekcji, niską znajomość kontekstu kulturowego i społecznego, brak możliwości przekazania swojej wiedzy w szkole.

Bariera językowa dotyczy nie tylko sfery edukacyjnej dziecka, ale także jego funkcjonowania emocjonalno-społecznego. Uczeń ten ma trudność z adekwatnym wyrażaniem odczuwanych przez siebie emocji i potrzeb w języku polskim, nie zna także wyrażeń potocznych i młodzieżowego slangu. Sytuacje te mogą być przyczyną frustracji, złości i wysokiego poziomu stresu, co w konsekwencji może doprowadzić do wzmożonego napięcia emocjonalnego a także objawów psychosomatycznych. Badania pokazują, że u uczniów z doświadczeniem migracji, u których brak jest znajomości języka polskiego, częściej niż u innych dzieci obserwuje się duże zmęczenie, apatię, smutek, przygnębienie i objawy psychosomatyczne. Wynika to w dużej mierze z niezrozumienia otaczającej ich rzeczywistości szkolnej. Bardzo często prowadzi to do frustracji i zniechęcenia do nauki oraz wysokiego poziomu lęku szkolnego. 

Obecnie brak jest systemowego rozwiązania problemu edukacji dzieci z doświadczeniem migracji nieznających języka polskiego. Jedynym środkiem zaradczym jest dodatkowe nauczanie języka polskiego. Uczniom cudzoziemskim przysługuje prawo do dodatkowych lekcji z języka polskiego w wymiarze od 1 do 5 godzin tygodniowo przez okres nielimitowany. Z doświadczeń szkół międzykulturowych wynika, że dzieci chętnie korzystają z tej możliwości. Jest to istotny krok ku zwiększaniu integracji ucznia z nową kulturą i środowiskiem, w których się znalazł. 

Autorka: dr Katarzyna Krzystanek

Potrzebujesz wsparcia psychologa?

Zapraszamy do kontaktu z Punktem Informacyjnym dla Cudzoziemców!

INTERNET
Najszybciej znajdziecie nas Państwo poprzez wizytę na platformie internetowej: Mapa Dobrego Sąsiedztwa INTEURO.INFO
Jesteśmy również obecni w sieciach społecznościowych Facebook, Instagram i YouTube.

INFOLINIA
Uruchomiliśmy dla Państwa infolinię w czterech językach: polskim, ukraińskich, rosyjskim i angielskim.

Infolinia: +48 573338377
Viber: +48789085083
e-mail: info@inteuro.info

STACJONARNY PUNKT INFORMACYJNY
25-501 Kielce
ul. Sienkiewicza 78A (drugie piętro)

Jesteśmy do Państwa dyspozycji od poniedziałku do piątku w godzinach od 8:00 do 16:00 oraz w ramach dodatkowych dyżurów w godzinach od 16:00 do 20:00 (wybrane dni).